Ślad węglowy w Fińskiej Operze Narodowej

FNOB kwalifikuje się w kategorii średniej wielkości zespołów operowo-baletowych pod względem kadrowym. Przeprowadziliśmy szczegółowe obliczenia, jaki ślad węglowy pozostawia Fińska Opera Narodowa. Kalkulacja została wykonana dla roku 2019, zgodnie ze standardami Protokołu GHG. Wyniki obliczeń widnieją w raporcie śladu węglowego, który przedstawia m.in. objaśnienie metodologii działań, a także formułuje wnioski końcowe i propozycje wdrożenia procedur na rzecz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery.

Kierownik budowy scenografii FNOB, Tapio Säkkinen, opisuje dla nas znaczenie ​​ustalenia śladu węglowego w swojej organizacji. Zgodnie z jego wyjaśnieniami, procedury pomiarowe okazały się niezbędne dla wypracowania przez kierownictwo ogólnego planu prac na rzecz środowiska. Kadra zarządzająca FNOB mogła dzięki nam opracować nową politykę środowiskową na lata 2021-2023. Jej podstawowym założeniem było przyjęcie odpowiedzialności za ekosystem przyrodniczy jako jedną z kluczowych wartości Fińskiej Opery Narodowej. 

FNOB pragnie być postrzegana jako międzynarodowy pionier w dziedzinie rozwoju odpowiedzialności za środowisko wśród placówek kulturalnych. Fińska Opera Narodowa dąży zarazem do uzyskania neutralności węglowej w jak najszybszym terminie przy akceptacji ograniczonych zasobów.

Zgodnie z postanowieniami GHG Protocol — emisje gazów cieplarnianych organizacji dzielą się na trzy zakresy:

- zakres 1: emisja gazów cieplarnianych spowodowana własną działalnością,

- zakres 2: emisja spowodowana przetwarzaniem zakupionej energii,

- zakres 3: ukryta emisja gazów cieplarnianych z podziałem na różne sektory.

Ślad węglowy organizacji artystycznej obliczyliśmy z uwzględnieniem wszystkich operacji i zakresów Opery w 2019 roku. W naszych kalkulacjach uwzględniliśmy również budynki magazynowe i Szkołę Baletową. Dyrektorzy Fińskiej Opery Narodowej chcieli poznać aktualny poziom śladu węglowego spowodowanego własną działalnością i sekwencją operacji na rzecz utrzymania i rozwoju łańcucha wartości.

Mając na uwadze powyższe wytyczne, ujęliśmy operacje biznesowe w jak najszerszym kontekście. W obliczeniach uwzględniliśmy wszystkie kategorie zakresów, w ramach których Opera Narodowa realizuje własne cele statutowe.

Nasze kalkulacje wykazały, że najbardziej znaczącym źródłem produkcji gazów cieplarnianych był ruch osób odwiedzających, który stanowił aż 63% całkowitej emisji. Fińska Narodowa Opera to międzynarodowe centrum artystyczne, które gości podczas swoich występów i spektakli przyjezdnych z całego świata. Przyjazd dziesiątek tysięcy osób w skali roku generuje spory ślad węglowy.

Säkkinen wspomina, że instytucja wypracowała już konkretne propozycje dotyczące regulacji przemieszczania się osób w celu zmniejszenia emisji. Istnieje możliwość wynegocjowania umowy z Helsinki Region Transport (HSL), która polegałaby na wystawianiu specjalnych biletów na wszystkie pojazdy komunikacji miejskiej. Pojawiły się także sugestie na temat biletu neutralnego pod względem emisji dwutlenku węgla, który dokonałby oczekiwanej kompensacji emisji spowodowanych podróżowaniem. Przemieszczanie się gości Opery Narodowej podlega fluktuacjom w zależności od pory roku. Na drugim miejscu w rankingu emisyjności plasują się zakupione produkty i usługi, których udział wyniósł 56%. Trzecie miejsce należy do dóbr inwestycyjnych, które odpowiadają za 14% emisji.

Bliższe przyjrzenie się na wartości emisji produktów, usług i dóbr kapitałowych dostarcza ciekawych wniosków. Badanie związków między scenografią, sceną i kostiumami pozwoliło stwierdzić, że większość śladu węglowego pochodzi z zakupu produktów metalowych i elektroniki, a w przypadku kostiumów — z zakupu tkanin i tekstyliów.

Säkkinen uznaje te rezultaty za dość zaskakujące.

Bilety z poświadczeniem neutralności węglowej i ścisła współpraca z HSL to niezwykle ważny, choć nie jedyny kierunek proponowanych działań. Na warsztatach backcastingowych opery omówiono m.in. wykonanie pilotażowej produkcji o niskiej lub zerowej emisji dwutlenku węgla, zwiększenie współczynnika koprodukcji z różnymi teatrami operowymi, możliwości związane z gospodarką o obiegu zamkniętym dla planów zdjęciowych, popularyzację pracy zdalnej i dostarczenie rowerów dla pracowników. 

Działy odpowiedzialne za utrzymanie techniczne budynku rozważają opcje rozbudowy sieci paneli fotowoltaicznych na dachu Opery. Z dużą aprobatą przyjęto koncepcję zielonych dachów, na których umieszcza się rośliny znane z pochłaniania spektakularnych ilości dwutlenku węgla. 

Opracowano także nowe założenia gospodarki odpadami. Ograniczenie kubatury śmieci zmieszanych i świadome zarządzanie użytkowaniem nieruchomości to doskonały kierunek dla optymalizacji energetycznej. Intensyfikacja prowadzonych rozmów popycha w stronę coraz lepszych procedur wykorzystywania zasobów. Fińska Opera Narodowa bierze na celownik efektywność materiałową w zakresie tworzyw sztucznych, drewna i metalu. Chodzi o stworzenie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw i minimalizację śladu węglowego na skutek produkcji nowych elementów. Uwaga zarządzających skupia się na promowaniu zamówień lokalnych i wzmocnieniu idei zamówień wspólnych z innymi teatrami. 

Instytucja artystyczna w Helsinkach wykazuje zainteresowanie aktualizacją obliczeń śladu węglowego o dane z 2023 roku. Ponowne kalkulacje ukażą wpływ wprowadzonych zmian na redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Säkkinen uważa, że ​​wyniki obliczeń śladu węglowego tworzą korzystne środowisko do wzmocnienia współpracy międzynarodowej.  

„Myślę, że ten temat pojawi się również w dyskusjach na szczeblu międzynarodowym. Zgodnie z posiadanymi przeze mnie informacjami, jesteśmy pierwszym teatrem w Finlandii, który przeprowadził u siebie obliczenia śladu węglowego. Fakt zrealizowania tak szczegółowych kalkulacji wzbudził zainteresowanie w wielu państwach ościennych. Odbyliśmy dotychczas ciekawe i inspirujące rozmowy z amsterdamską Narodową Operą i Baletem. Zamierzam wkrótce przedyskutować wszelkie nurtujące nas problemy z kierownikiem sali scenicznej Opery w Göteborgu i kierownikiem technicznym Królewskiej Opery Szwedzkiej. Porozmawiamy między innymi o kwestiach ekologicznych i praktycznych konsekwencjach naszych obliczeń śladu węglowego. Jestem dobrej myśli.” – stwierdza Säkkinen.