Znaczenie zrównoważonego projektowania w świecie ubogim w zasoby naturalne

Niedobory komponentów produkcyjnych dotykają niemal każdego uczestnika życia gospodarczego i mają długofalowe konsekwencje. Dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby mądrze dysponować zasobami i ograniczać ślad węglowy na etapie wytwarzania dóbr fizycznych.

System legislacyjny w Unii Europejskiej niejako wymusza na producentach wdrożenie oczekiwanych innowacji. W grę wchodzi maksymalizacja energooszczędności produkowanych urządzeń elektronicznych. Zrównoważone projektowanie wymaga zmiany dotychczasowych priorytetów. Firmy powinny skupić się na opracowywaniu takiej koncepcji własnych wyrobów, która rozszerzy funkcjonalność urządzenia w dłuższym czasie.

Przedsiębiorstwa mają obowiązek odchodzenia od jednorazowych rozwiązań na rzecz wymienialnych komponentów, które w dodatku zagwarantują wysoki współczynnik recyklingu. Cały cykl życia produktu lub urządzenia (od produkcji, poprzez aktywne użytkowanie, aż po recykling), powinien stanowić fundament ekologicznego projektowania.

Można tutaj dojść do pochopnego wniosku, jakoby kluczem do sukcesu było stworzenie urządzenia maksymalnie uproszczonego, które już na etapie produkcji ograniczy zużycie zasobów i zmniejszy ślad węglowy. Warto jednak uwzględnić całościowy obraz sytuacji. Często okazuje się, że dodanie większej liczby komponentów umożliwia wdrożenie dodatkowych funkcji. Te z kolei mogą przełożyć się na poprawę efektywności energetycznej i przedłużenie wartości użytkowej. Tak rozumiany zrównoważony rozwój wyróżnia się znacznie szerszą perspektywą.

„Należy zwracać baczną uwagę na całą drogę produktu. Jeśli skupimy się wyłącznie na etapie wytwarzania, możemy doprowadzić do projektowania urządzeń o drastycznie skróconym cyklu życia z powodu braku wydajności i rozwojowych funkcji. Mówiąc wprost – jeśli element z tworzywa sztucznego wykazuje duże prawdopodobieństwo bezawaryjnego działania przez dziesięć lat, nie ma najmniejszego sensu używać odnawialnego materiału o mniejszej trwałości, np. pięcioletniej”, mówi Toni Rosendahl, a Solution Architect w Etteplan. 

Niewłaściwy dobór komponentów, zużycie eksploatacyjne, żywotność baterii i dostępność części zamiennych to podstawowe czynniki, które wpływają na starzenie się sprzętu. Po stronie oprogramowania wyróżniamy natomiast przestarzałe interfejsy użytkownika i niestabilne systemy, które skłaniają użytkowników do szybkiego poszukiwania nowych urządzeń. Wymienione tu procesy stanowią główne wyzwania dla współczesnych firm produkcyjnych. Dobra wiadomość jest taka, że każdy z wymienionych problemów doczekał się skutecznych rozwiązań.

„Projektowanie lepszych, bardziej zrównoważonych urządzeń ma oczywiście kluczowe znaczenie dla zrównoważonego rozwoju. Jednak nie traćmy przy tym z oczu już istniejących elementów wyposażenia. Czasami warto sprawdzić możliwości w zakresie ulepszenia lub przeprojektowania istniejącego sprzętu, zamiast rzucać się w wir kosztownej rewolucji technologicznej. To prawda, że projekty lub produkty starszego typu mogą być niewystarczającew pewnych aspektach. Mimo tego, rozszerzenie opcji naprawy i zapewnienie ciągłych aktualizacji oprogramowania przynosi czasami spektakularne rezultaty. Takie podejście pozwala na spełnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju i jednoczesne ograniczenie nadmiernego pochłaniania zasobów”, dodaje Rosendahl. 

Projektowanie sprzętu opartego na wymiennych, zaktualizowanych komponentach przyczyni się do wydłużenia ogólnego cyklu życia przy minimalnym wysiłku. Proces starzenia się elektroniki polega nie tylko na jej fizycznym zużyciu, lecz również na obniżeniu wydajności wobec zwiększonych wymagań oprogramowania. Dodatkowa moc obliczeniowa może więc zapewnić urządzeniu kilka kolejnych lat życia. Naturalnie, aby to osiągnąć, musimy dysponować odpowiednimi komponentami.

Globalne kryzysy, inflacja i zakłócenia w łańcuchu dostaw odegrały kluczową rolę w niedoborze podzespołów. Niestety, jak na razie nie widać oznak sugerujących rychłą poprawę tej uciążliwej sytuacji. Wiadomo natomiast, że w nadchodzących latach zmniejszy się dostępność zasobów i rzadkich minerałów, jakie stanowią bazę do produkcji zaawansowanych komponentów. Rozbudowa możliwości recyklingu urządzeń elektronicznych ma więc kluczowe znaczenie dla skutecznego procesu odzyskiwania istniejących materiałów.

„Projektowanie wyrobów elektronicznych z myślą o możliwości recyklingu przestaje być wolnym wyborem, lecz okazuje się ekonomiczną i prawną koniecznością. Dobrym pomysłem wydaje się dostarczanie instrukcji ukazujących, jak skutecznie zdemontować produkt. Archiwizowanie i analizowanie wszelkich danych, które urządzenia mogły zebrać przed oddaniem do recyklingu, również stanowiłoby ogromną pomoc w ulepszeniu projektu. Należy jednocześnie przystąpić do zastąpienia dotychczasowych materiałów i opakowań bardziej ekologicznymi opcjami”, zauważa Rosendahl.  

Początkowy projekt i wybrane materiały konstrukcyjne wyznaczają kierunek rozwoju produktu w przyszłości. Jeśli firmy dokonują takich wyborów, które są sprzeczne z ideą zrównoważonego rozwoju, gospodarki o obiegu zamkniętym i możliwością naprawy produktów, wyrządzają ogromną szkodę swojej działalności i wszystkim ludziom żyjącym na naszej planecie.